[Gocha2606]

Adopcja a proces "przekładania psa"

Od razu do „Domu Stałego"

Najczęściej pies nie sprawiający kłopotów od razu znajduje odpowiedni dom. Decyzja o przekazaniu psa do takiego czy innego domu stałego podejmowana jest zazwyczaj w oparciu o wywiad środowiskowy, którego celem jest sprawdzenie warunków w jakich pies będzie przebywał, co pozwala zdecydowanie zwiększyć szanse na udaną adopcję.
Zdarza się niekiedy, że pomimo starań i dobrej woli wszystkich zaangażowanych osób, pies trafia do ludzi, którzy nie są w stanie sobie z nim poradzić, bądź pojawiają się problemy, z jakimi wcześniej się nie zetknęli.
W takich sytuacjach zwykle nowi właściciele psa działając w najlepszej intencji, lecz bez odpowiedniej wiedzy, stosują różne środki aby zapobiec niepożądanym zachowaniom, ale nie zawsze się im to udaje. Bywa, że pies ponownie trafia pod opiekę Fundacji lub (co jest zdecydowanie gorszym wariantem) do schroniska. Z każdym takim powrotem jego szanse na udaną adopcję maleją. Pies uczy się bowiem takich strategii, które umożliwiają mu manipulowanie ludźmi i zasobami w celu uzyskania poczucia bezpieczeństwa, jakiego bardzo potrzebuje.

Etap pośredni - „Dom Tymczasowy"

Innym scenariuszem realizowanym przez fundacje jest umieszczenie psa w „Domu Tymczasowym", gdzie oczekuje na ostateczną adopcję. Ten czas jest bardzo ważny, ponieważ doświadczeni opiekunowie mogą obserwować zachowanie psa w różnych, życiowych sytuacjach oraz nauczyć go podstaw wychowania i elementarnego posłuszeństwa. To umożliwia bardziej skuteczne poszukiwanie „domu stałego". Znając temperament psa, jego możliwości i ograniczenia, skłonność do współpracy z człowiekiem, sytuacje wywołujące potencjalne konflikty, można także zaplanować pracę z psem by przezwyciężyć problemy. Jeśli praca z psem wymaga pomocy trenera lub behawiorysty - informacje jakie może on otrzymać od opiekunów psa w „domu tymczasowym" są niezwykle istotne.
Nawet jeśli opiekunowie psa w „domu tymczasowym" nie są profesjonalistami, ich obserwacje mogą być bardzo trafne. Warto jednak dostarczyć im pewien szablon, według którego mogliby prowadzić dziennik co pozwoli na lepszą ocenę zachowania i postępów psa.
W pracy z trudnym psem dobrym rozwiązaniem jest przekazanie go do domu tymczasowego gdzie może popracować z doświadczonym trenerem. Zwykle udaje się uzyskać zadowalające efekty takiej pracy, czyli pies w domu trenera zachowuje się dobrze i uczy się współpracy z człowiekiem i funkcjonowania w jego środowisku, co umożliwia przekazanie go do adopcji.
Niestety czasami scenariusz wygląda tak, że trener przekazuje psa do nowego domu, udzielając kilku wskazówek odnośnie dalszego postępowania, a pies wraca do starych nawyków. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że pies nauczył się funkcjonowania na warunkach ustalonych przez trenera, ale w nowym miejscu czuje się zagubiony, więc uruchamia te strategie, które są dobrze utrwalone, a więc wcześniejsze. Pracując z trenerem pies nie zdołał utrwalić nowych wzorców zachowania w trudnych dla siebie sytuacjach (ze względu na niewielką w porównaniu z utrwalonymi wzorcami ilość powtórzeń), więc sięga po to, co wcześniej działało (bo takie działanie powtarzał wiele razy i było skuteczne). Jeśli mu się to uda - zachowanie niepożądane znowu się wzmocni i będzie jeszcze trudniejsze do modyfikacji.

Adopcja - Adaptacja - Rehabilitacja

Stres
Zachowanie psa „problemowego" przekazanego do nowego domu zazwyczaj przebiega według podobnego schematu.
Początkowo zwierzę przeżywa silny stres i zachowuje się „powściągliwie". Zwykle wtedy nowi właściciele opisują zachowanie psa jako bardzo dobre i nie sprawiające problemów. Jeśli opiekunowie nie ustalą od razu pewnych jasnych dla psa zasad funkcjonowania w nowym dla niego otoczeniu - pies po okresie początkowego wycofania nabierze pewności siebie i zacznie modyfikować środowisko według własnych potrzeb, co nowi właściciele często odbierają jako próbę „dominacji".
Drugim - krańcowo odmiennym sposobem przeżywania przez psa stresu jest wycofanie się i reakcje lękowe. Wbrew dość powszechnie panującemu przekonaniu głaskanie takiego psa, nadmierne zachęcanie go do kontaktu, przytulanie, mówienie do niego wcale nie ułatwia mu adaptacji.

Kryzys
Jeśli właściciele wprowadzają konsekwentnie w życie nowe zasady funkcjonowania zgodne z zaleceniami trenera, pies zaczyna je akceptować, jednak po pewnym czasie jego zachowanie jakby się pogarsza. Jest to związane często z narastającą frustracją, ponieważ wcześniejsze utrwalone zachowania nie przynoszą psu spodziewanego rezultatu. Behawioryści zaważyli, że zanim jakieś zachowanie wygaśnie, często dochodzi do tzw. „wybuchu przedeliminacyjnego", co oznacza właśnie nasilenie niepożądanych zachowań. Jeśli w wyniku konfliktu uda się psu uzyskać to, na czym mu zależało - zachowanie ulegnie wzmocnieniu. Bardzo ważne jest więc takie „zarządzanie konfliktem" aby do tego nie doszło. Nie oznacza to wcale fizycznej konfrontacji z psem. Konflikt może być rozwiązany na drodze pokojowej poprzez przekierowanie uwagi psa, wzmocnienie zachowania alternatywnego lub wykluczającego.

Przełom
Konsekwentne blokowanie niepożądanych i wzmacnianie pożądanych reakcji psa w problemowych sytuacjach owocuje wypracowaniem przez niego nowych strategii radzenia sobie. W momencie gdy pies wybiera właśnie te nowe strategie zamiast utartych wcześniej schematów reakcji - następuje przełom. Oznacza to, że nowe zachowania są dla psa bardziej satysfakcjonujące niż dawne. W tym momencie możemy powiedzieć, że proces rehabilitacji został uwieńczony sukcesem.
Dość trudno jest przeprowadzić psa sprawiającego trudności przez wszystkie fazy rehabilitacji nie posiadając odpowiedniej wiedzy i narzędzi. Dlatego też pomoc doświadczonego trenera w adaptacji psa do nowych warunków życia zwiększa znacząco prawdopodobieństwo powodzenia adopcji.

Przekładanie psa
Procedury służące ułatwieniu adaptacji psa w nowym otoczeniu są stosowane nie tylko w przypadku psów z problemami, ale przede wszystkim w procesie przekazywania np. psów asystujących osobom niepełnosprawnym. Mimo iż w przypadku takich psów nie ma mowy o problemowych zachowaniach, lecz o wykorzystaniu przez przewodnika wszystkich możliwości psa asystującego - warto zapoznać się z tym jak ten proces przebiega.
Trening przewodnika
Przewodnik musi zdobyć choćby minimalną wiedzę jak komunikować się z psem. Musi poznać polecenia, sposób ich wydawania, dowiedzieć się jak psa karmić, pielęgnować, wyprowadzać, jak trzymać smycz i jak bawić się z psem oraz przerywać i kończyć różne zachowania.

Trening psa i przewodnika w domu trenera
Nowy przewodnik psa spędza w domu trenera tyle czasu ile to tylko możliwe. Trening trwa tak długo, aż przewodnik nauczy się właściwej komunikacji z psem, opanuje wydawanie poleceń, inicjowanie i przerywanie zachowań psa, rytuał karmienia i spacerów pod okiem trenera w znanym sobie otoczeniu.

Trening psa i przewodnika w nowym domu
Kolejny etap to trening, który przebiega wraz z trenerem i przewodnikiem w nowym, docelowym domu. Chodzi o to, aby pies zapoznał się z nowym dla siebie miejscem, ale w bezpieczny sposób, gdy trener widząc reakcje psa może na nie odpowiednio reagować i jednocześnie uczyć przewodnika właściwych reakcji.
Pies pozostaje na cały dzień w nowym domu z przewodnikiem
Na tym etapie przewodnik bierze psa na cały dzień, a na zakończenie dnia zdaje szczegółową relację trenerowi z tego jak pies się zachowywał, z czym przewodnik sobie poradził, a z czym nie. To umożliwia dopracowanie komunikacji z psem i rozwiązanie ewentualnych trudności.

Trening weekendowy
Pies zostaje przekazany do nowego domu przewodnika na 2 - 3 dni. Dzięki temu przewodnik uczy się dbać o właściwy rytm dnia psa, karmienie, zabawę, spacery, odpoczynek.
Przeniesienie psa do nowego domu
Gdy pies czuje się całkowicie komfortowo w nowym miejscu, a przewodnik opanował wszystko co jest niezbędne i nauczył się z psem porozumiewać - zwierzak zostaje mu przekazany.
Niektóre organizacje zastrzegają sobie jeszcze jakiś okres próbny, po którym dokonuje się weryfikacji tego, czy pies pozostanie na stałe w nowym domu, czy też nie.
Taki wieloetapowy proces przekazywania psa do adopcji jest zawsze korzystnym rozwiązaniem dla osób starających się znaleźć psu najlepszy możliwy dom, oraz dla ludzi przyjmujących psa pod swój dach. Dzięki pracy z trenerem i pies i ludzie uczą się siebie nawzajem i unikają błędów, które mogłyby uniemożliwić skuteczną adopcję.

Napisał : Jacek Gałuszka, instruktor szkolenia psów, behawiorysta COAPE.

[R-O-K-S-A-N-A]

zgadzam się